Dandrieu: Trois Livres De Pieces De Clavecin

Pieter-Jan Belder (harpsichord)

Jean-François Dandrieu werd geboren in augustus of september 1682 in de Rue Saint-Louis, Île de la Cité, Parijs. Hij was de oudste van minstens vier kinderen en was zo muzikaal aangelegd dat hij naar verluidt al op vijfjarige leeftijd klavecimbel speelde voor Lodewijk XIV en zijn hofhouding. Het is waarschijnlijk dat zijn reputatie leidde tot een grote vraag naar zijn diensten als muzikant, want hij reisde bij verschillende gelegenheden buiten Parijs als muzikant. Hij was niet de eerste muzikale Dandrieu: zijn oom Pierre was opgeleid als priester en organist in Angers. Mogelijk was hij het die de studies van Jean-François organiseerde bij de klavecinist en componist Jean-Baptiste Moreau, een landgenoot en naaste tijdgenoot uit Angers.

De muzikale omgeving waarin Dandrieu opgroeide was een tijd van grote veranderingen. Er ontstond een modieuze culturele elite in Parijs die steeds meer geïnteresseerd was in nieuwe muziek, zowel instrumentaal als vocaal. Dit werd ondersteund door verschillende publicaties zoals de Mercure Galant (1678-1714), die niet alleen verslag deed van concerten en nieuwe muziek, maar ook een beetje kunstroddel bevatte om de lezers te informeren over welke artiesten op dat moment in de mode waren.

Het is al gezegd dat Dandrieu al op jonge leeftijd bekend stond als wonderkind. Hoewel we weinig weten over zijn activiteiten als kunstenaar, moet de beslissing om zijn vroege composities te publiceren gebaseerd zijn geweest op de bekendheid die hij had verworven. Volgens de catalogus van de Bibliothèque nationale de France werd het eerste boek met klavecimbelstukken gepubliceerd in 1705, maar er is geen bewijs dat zijn wettelijk vereiste lettres de privilège in dat jaar werden ingediend bij het Parijse gilde van boekverkopers. Hoewel de gegevens over de periode november 1700 tot januari 1704 verloren zijn gegaan, wordt aangenomen dat de boeken ergens tussen deze data zijn gepubliceerd, wat hem de jongste bekende componist zou maken die een muziekboek heeft gepubliceerd.

Terwijl Dandrieu's vroege klavecimbelwerken in de schaduw van 17e eeuwse componisten werden geschreven, laten de drie boeken die tussen 1724 en 1735 werden gepubliceerd een radicaal nieuwe richting voor de componist zien. Deze verandering is te wijten aan veranderende smaken: Al in het laatste decennium van de vorige eeuw nam klavecimbelmuziek geleidelijk afstand van veel technieken die voornamelijk met de luit werden geassocieerd. Zoals de meeste musici bracht Dandrieu waarschijnlijk een groot deel van zijn vroegere leven door als leraar en was hij goed op de hoogte van de vaardigheden en smaak van degenen voor wie de suites werden geschreven. Ze hebben een naïeve eenvoud die elders vaak wordt gemist. Niets is te ingewikkeld: De versieringen zijn eenvoudig, de texturen neigen naar tweestemmige harmonie en de figuratie is altijd goed in de hand.

Het Premier Livre eindigt met wat Dandrieu een "onafhankelijke suite" van tien tableaus noemt: Les Charactères de la Guerre. Hieruit blijkt Dandrieu's neiging om eerdere en mogelijk populaire werken te bewerken en aan te passen aan nieuwe media. De tableaus volgen een traditie onder componisten om gevechtsscènes uit te beelden. Deze traditie bleef in Frankrijk bestaan tot het einde van de 18e eeuw, toen Claude-Bénigne Balbastre in 1792 een oproep deed aan de revolutionairen in Marche des Marseillois.

Meer informatie:
- Opgenomen in 2019-2021 in Nederland
- Boekje in het Engels bevat liner notes van John Baxendale

Jean-Francois Dandrieu was een Franse barokcomponist en organist. Hij was een prominent figuur in de Parijse muziekwereld en bekleedde posities in verschillende prestigieuze kerken, waaronder de Koninklijke Kapel van Saint-Germain-l'Auxerrois. Dandrieu componeerde talloze stukken voor klavecimbel en orgel, waaronder suites, dansen en hymnen. Hij stond ook bekend om zijn improvisatietalent. Dandrieu's muziek wordt beschouwd als representatief voor de Franse barokstijl, gekenmerkt door zijn ingewikkelde melodieën en delicate versieringen. Hoewel Dandrieu's muziek in zijn tijd wijd en zijd bekend was, raakte het in de eeuwen na zijn dood grotendeels in de vergetelheid. Recentelijk is de muziek echter weer in de belangstelling gekomen van musici en musicologen.

"Trois Livres de Pièces de Clavecin" is een verzameling klavecimbelstukken gepubliceerd in 1719 en wordt beschouwd als een van de belangrijkste werken in het Franse klavecimbelrepertoire van die tijd. De collectie bevat een verscheidenheid aan dansvormen zoals allemandes, courantes, sarabandes en menuetten, maar ook variaties en karakterstukken die Dandrieu's compositorische vaardigheden demonstreren. De stukken worden gekenmerkt door hun versierde en uitgebreide decoratieve elementen en hun technische eisen, die beide typerend zijn voor de Franse barokstijl.

Pieter-Jan Belder is een van 's werelds meest vooraanstaande klavierspelers, die een verbazingwekkend aantal cd's heeft opgenomen: de complete Scarlatti sonates, Bach pianowerken, Rameau, Soler, Duphly, Marais, CPE Bach, Corelli, Purcell, Telemann, het complete Fitzwilliam Virginal Book ... om er maar een paar te noemen.

Dandrieu, J F:
 Pièces de clavecin, Livre 1
 Pièces de clavecin, Livre 2
 Pièces de clavecin, Livre 3