Aretino: Sabbato Sancto

Ensemble Odhecaton, Paolo da Col

Binnen het Italiaanse polyfone repertoire voor de Goede Week van de eerste helft van de 16e eeuw is een groep werken die vooral opvalt door zijn organische, alomvattende en unieke kwaliteiten de twee boeken met vierstemmige Klaagliederen en responsories voor het ambt van Tenebrae uit het Triduum sacrum gecomponeerd door Paolo Aretino (Paolo Antonio del Bivi, 1508-1584). Ze werden respectievelijk gepubliceerd in 1544 (de responsories: een eerste gedrukte editie in zijn soort, voor zover ons bekend) en 1549 (de Klaagliederen). Beide boeken werden in 1563 herdrukt, een zeldzame gebeurtenis voor een verzameling van dit type.

Aretino, een maestro di cappella aan zowel de kathedraal als de Santa Maria della Pieve in Arezzo, werd in zijn eigen tijd geprezen als een waar symbool van de glorie van de stad, samen met zijn medeburger, de beroemde schrijver Pietro Aretino. Hij had ook herhaaldelijk contact met het Medici-hof, en bepaalde karakteristieke kenmerken van zijn stijl zijn terug te voeren op de laat 15e-eeuwse Florentijnse traditie van het regelmatig gebruik van polyfonie tijdens het Triduum. In het bijzonder merken we zijn gebruik van gelijke stemmen op en, bovenal, de aanneming van een sobere en plechtige declamatorische stijl die nauw verband houdt met de structuur van de tekst. Dit alles wordt echter niet alleen met uiterste verfijning overgebracht, maar omvat ook enkele zeer opvallende inbreuken op het stembereik die zelden voorkomen in de hedendaagse Italiaanse muziek. Een voorbeeld is het gebruik van twee of drie basstemmen samen met een lage bas; zoals bijvoorbeeld gebeurt in de Klaagliederen voor Stille Zaterdag, die in deze opname compleet worden gepresenteerd, samen met hun respectievelijke responsories.

Aretino:
 Benedictus
 In primo nocturno
 In secundo nocturno
 In tertio nocturno