Oktett

A mysterious beauty

In response to a commission from Count Troyer, who wanted a work closely modelled on Beethoven’s famous Septet op.20, Schubert – despite his fervent admiration for the older composer – resolutely struck out on his own by delivering an . . . Octet. While the enlarged forces opened his path towards symphonic writing, examination of the form and expression reveals a much more accomplished and personal composition than has generally been recognised by commentators. Isabelle Faust and her partners, enthralled by what is an exceptional work in every respect, offer us a new interpretation of it on period instruments.

Schubert:
 Octet in F major, D803
 5 Minuets with 6 Trios, D89

"Schubert schreef zijn Octet in F, waarvan een uitvoering toch iets meer dan een uur duurt, in een korte tijd, in februari 1824. En hij deed dat op vraag van graaf Ferdinand Troyer, die als intendant in dienst was bij aartshertog Rodolphe. Maar deze Troyer was zelf ook een uitstekend klarinettist, die in zijn thuis ook muzikale soirées organiseerde. Zijn bestelling bij Schubert was erg precies: een werk helemaal in de geest van het populaire septet van Beethoven, toen een favoriete compositie tijdens muziekavonden in Weense burgerwoningen.

En er zijn inderdaad wel wat overeenkomsten tussen het septet van Beethoven en het octet van Schubert. Zo zijn beide werken geschreven voor twee groepen instrumenten. Net als bij Beethoven zitten in het octet van Schubert drie blaasinstrumenten: een klarinet, een fagot en een hoorn; de strijkers waren bij Beethoven samengesteld uit een viool, een altviool, een cello en een contrabas; Schubert voegde nog een viool toe. Beide werken bevatten zes delen, die elkaar bovendien op dezelfde manier opvolgen.

In dit werk, met het karakter van een divertimento, overheersen het goede humeur en het plezier van het samen musiceren met vrienden. Toch klinkt er ook - en dat is zeker zo in deze uitvoering - het donkere kantje van Schubert in door, de ambities en frustraties achter het vrolijke masker van een componist met geld- en gezondheidszorgen, een ambitieuze componist ook die zich nog altijd niet als een schepper van opera’s had kunnen doen gelden.

Voor deze nieuwe opname, uitgegeven bij Harmonia mundi, verzamelde violiste Isabelle Faust enkele van haar voortreffelijke vrienden, allen uitstekende vertolkers in het genre van de kamermuziek.

Belangrijk is hun keuze voor een uitvoering op oude instrumenten, omdat die, zoals Faust in het cd-boekje – terecht – opmerkt, voor een klankenwereld zorgen die de rijkdom van dit uitzonderlijke werk nog beter tot leven brengt. En precies door die minder effen samenklank ontstaat er hier een uitgesproken ‘parlando stijl’, d.w.z. een levendiger uitwisseling tussen de verschillende instrumenten. Deze opname haalt dit octet ook definitief weg uit de sentimentele wereld van de Biedermeier-stijl. Zoals hierboven al vermeld, en op deze cd op een doordringende manier te horen is, zit er onder de gemoedelijke oppervlakte van deze muziek, een veel donkerder en desolatere gevoelswereld.
Bart Tijskens - Klara's oordeel *****