More Bach

Elbipolis Barockorchester Hamburg, Jürgen Groß

In de 17e en 18e eeuw nam de familie Bach met haar talrijke vertakkingen een bijzondere positie in het centrale Duitse muziekleven in. Haar leden stonden decennialang garant voor hoge muzikale kwaliteit aan tal van vorstelijke hoven en kerkelijke en gemeentelijke instellingen. Tot Bachs bekendste werken die in Köthen werden geschreven, behoren zes instrumentale concerti die de kapelmeester in maart 1721 opdroeg aan markgraaf Christian Ludwig van Brandenburg, waardoor de tegenwoordig gebruikte titel "Brandenburgse concerti" ontstond. Stilistisch gezien behoren deze werken tot het zogenaamde "groepsconcert", dat bijzonder populair was in Duitsland. In dit concertgenre worden verschillende solo-instrumenten met elkaar gecombineerd, zodat binnen één concert zeer verschillende klankkleuren ontstaan. In het Brandenburgs Concerto nr. 5 in D groot (BWV1050) spelen fluit, viool en klavecimbel de solopartijen. Het Brandenburgs Concerto nr. 3 in G groot (BWV1048) daarentegen is geheel gewijd aan de strijkinstrumenten. Drie violen, drie altviolen en drie cello's vormen een trichorale structuur boven het continuo. In het voorjaar van 1723 werd Bach eindelijk benoemd tot Thomaskantor. In deze nieuwe functie was Bach voornamelijk verantwoordelijk voor het componeren en dirigeren van kerkmuziek. Ondanks deze werkdruk vond Bach tijdens zijn Leipziger jaren ook tijd om zich te wijden aan instrumentale muziek, waaronder concerti. Het Vioolconcert in A-klein (BWV1041) is bewaard gebleven als een set delen van rond 1730, die Bach vrijwel zeker maakte voor zijn Leipziger Collegium musicum. De oudste zoon, Wilhelm Friedemann, wordt algemeen beschouwd als Johann Sebastian Bachs "lievelingszoon", wiens carrière hij met bijzondere vaderlijke liefde en zorg volgde. Hij kreeg zijn eerste aanstelling in 1733 als organist van de Sophienkirche in Dresden. Wilhelm Friedemann Bachs Sinfonia in F groot (Fk 67) voor strijkorkest werd vrijwel zeker geschreven tijdens zijn ambtsperiode in Dresden. Friedemanns vier jaar jongere broer Carl Philipp Emanuel kreeg zijn muzikale opvoeding ook van zijn vader. Het was de diplomaat en muziekliefhebber Gottfried van Swieten die Bach in 1773 aanmoedigde om nieuwe symfonieën te schrijven waarin de componist zich volledig kon uitleven "zonder acht te slaan op de moeilijkheden die zich noodzakelijkerwijs bij de uitvoering zullen voordoen". Ze worden gekenmerkt door retorische dynamiek, grote contrasten en vaak bizarre motieven, en getuigen van de onstuitbare inventiviteit van hun schepper.

Bach, C P E:
 Sinfonia in C major, Wq. 182/3, H. 659

Bach, J S:
 Brandenburg Concerto No. 3 in G Major, BWV1048
 Brandenburg Concerto No. 5 in D major, BWV1050

Bach, W F:
 Sinfonia in F major, F. 67 'Dissonant'