Mozart - the Piano Sonatas

Robert Levin (on Mozart's fortepiano)

De eerste complete opname van de pianosonates van W. A. Mozart op zijn eigen fortepiano, opgenomen door de Amerikaanse pianist en Mozart-kenner Robert Levin. Deze uitgebreide 7-CD box bevat ook onvoltooide fragmenten van de Oostenrijkse componist, door Levin aangevuld, rekening houdend met Mozart's idioom en de compositorische formaliteiten van zijn tijd. Robert Levin's interpretaties van de pianosonates zijn beïnvloed door de uitvoeringspraktijk van de Weense klassieke periode en bevatten zowel geïmproviseerde elementen als versieringen in de herhalingen.

"Een van de centrale vragen waarmee een vertolker van klassieke muziek uit een bepaalde periode wordt geconfronteerd, is de betekenis van herhalingen. In de meest strikte en letterlijke zin betekent het natuurlijk teruggaan en spelen wat je net gespeeld hebt. Maar we weten dat de versiering van herhalingen een belangrijk element was van de uitvoering in de 18e eeuw. En als we kijken naar de sonates van Mozart, zien we dat dit element heel belangrijk was voor zijn manier van muziek concipiëren," legt Levin uit.

De pianist voert de praktijk van het herhalen terug tot Carl Philipp Emmanuel Bach, die in het voorwoord van zijn Sonates met gewijzigde recapitulaties (1759) uitvoerig inging op de praktijk van het herhalen, en destijds verklaarde dat "veranderen bij herhalen tegenwoordig onmisbaar is" en "men dit van iedere uitvoerder verwacht" C. P. E. Bach was van grote invloed op Mozart, en Levin behandelt zijn pianosonates dienovereenkomstig, waarbij hij zich niet beperkt tot kleine versieringen in de diskant, maar veranderingen aanbrengt die de gehele compositorische structuur beïnvloeden. Zo worden de herhalingen met grote vrijheid verfraaid, met gewijzigde details in melodie, begeleiding en, afhankelijk van de gelegenheid, harmonie, en zelfs met korte interpolaties (extra materiaal ingevoegd tussen muzikale frasen).

Naast deze historisch geïnformeerde benadering van de sonates, biedt Levin ook voltooiingen van sonatedelen die Mozart nooit heeft voltooid. Levin's compositorische visie voor de fragmenten onthult de grondige kennis en het begrip van de pianist van Mozart's dictie en de muzikale taal van zijn tijd. Over het sonatedeel in C groot, K. 42 (35a), merkt Levin op: "Het vrolijke deel in driekwartsmaat breekt na 25 maten af, zodat er hoofd- of bijdelen zijn. Het moet duidelijk zijn dat het stuk precies afbreekt aan het begin van een sequens die naar de coda moet leiden. De toevoeging probeert de goede humor en het open karakter voort te zetten.

In de geest van de grootst mogelijke authenticiteit is het geheel van de sonates opgenomen op Mozarts historische fortepiano, waarvan de beperkte breedte van ongeveer 100 cm, in combinatie met tal van andere bijzondere kenmerken van de constructie, een individuele, warme, houten klank oplevert die de kenmerken van de Mozart-sonates met een bijzondere transparantie naar voren brengt. De piano werd gebouwd door Anton Gabriel Walter, vermoedelijk in 1782, en wordt gekenmerkt, zoals Mozart-kenner en Mozarteum-directeur Ulrich Leisinger in de CD-tekst uitlegt, "door een zilverachtige klank rijk aan boventonen en - in vergelijking met de moderne concertvleugel - door verrassend heldere bastonen" Mozart gebruikte deze speciale fortepiano uit 1785.

De opnamen worden gecompleteerd door een boekje van 100 pagina's met een verhandeling over de sonates en over het instrument door Ulrich Leisinger, een notitie over de uitvoering door Levin, manuscript partituren en meer. De sonates werden opgenomen in de Grote Zaal van de Mozarteum Stichting Salzburg.

Mozart - Piano Sonatas 1-18:
 No. 1 in C, K279
 No. 2 in F, K280
 No. 3 in B flat, K281
 No. 4 in E flat major K282
 No. 5 in G, K283
 No. 6 in D, K284 "Dürnitz"
 No. 7 in C, K309
 No. 8 in A minor, K310
 No. 9 in D major, K311
 No. 10 in C major, K330
 No. 11 in A major, K331 'Alla Turca'
 No. 12 in F major, K332
 No. 13 in B flat major, K333
 No. 14 in C minor, K457
 No. 15 in F major, K533/494
 No. 16 in C major, K545 'Facile'
 No. 17 in B flat major, K570
 No. 18 in D major, K576 'Hunt'

"The crucial factor is the profound understanding, sophistication and sense of joy with which he delves into the personality of the composer, not just that of his piano...This treasurable set may cast crucial light not only on these sonatas, but also on how we consider the very nature of historical performance."
BBC Music Magazine - November 2022 *****