Una Iliade

met:
The Hilliard Ensemble
Marco Beasley - zang
Guido Morini - piano
Els Ingeborg Smits - actrice

muziek: Guido Morini
tekst: Marco Beasley

In 2002 oogstte het Nederlands Blazers Ensemble veel succes met "Una Odissea", een avondvullend programma gebaseerd op de Odyssee van Homerus. De concerten en vooral de cd schreeuwden om een vervolg. Dat kwam dit jaar met "Una Iliade". Zanger Marco Beasley zorgde voor de tekst en pianist Guido Morini voor de muziek. Een magisch werk, vrij naar de Ilias, vol leed, drama en avontuur. En natuurlijk het aanstekelijke spel van de Nederlandse blazers.

Homerus had het anders bedacht: eerst maakte hij de Ilias en toen de Odyssee, de Ilias als een reeks van rampen die de goden over de mens (Achilles) uitstorten wanneer hij uit is op roem, de Odyssee als de omzwerving van de mens (Odysseus) in zijn zoektocht naar zichzelf. Het NBE doet het andersom. In 2002 bracht het NBE de première van Una Odissea, een avondvullende compositie van de Italiaanse componist en klavecinist Guido Morini op tekst van zanger Marco Beasley (Napels). Het enorme succes van Una Odissea als een metafoor voor de levensloop van de mens, smeekte om een vervolg. Dat is er nu, Una Iliade, een schitterde reeks van rampzalige avonturen. De mens in gevecht met zijn omgeving, in staat tot zowel zelfopofferende liefde als alles verzengende haat die leidt tot de afschrikwekkendste, meest dramatische aller confrontaties, oorlog.

Toen het Nederlands Blazers Ensemble in 2002 in zee ging met het Italiaanse ensemble Accordone van de zanger Marco Beasley en de pianist en musicoloog Guido Morini was het volgens velen weer zo’n raar cross-overproject van het Nederlands Blazers Ensemble. Beasley werd immers niet beschouwd als een echte oudemuziekspecialist, daarvoor zong hij veel te veel als een rauwe volksmusicus of, in het beste geval, als een ‘popster van de klassieke muziek’. Morini was vanwege zijn onconventionele omgang met historische bronnen al even verdacht. Oude Italiaanse tarantella’s, villanesca’s en ricercares pepte hij op met hier en daar oudemuziekwereldvreemde akkoorden. In het uiterste geval componeerde hij de stukken zelf. Die aanpak resulteerde in Una Odissea, een soort oudemuziektheater vol lichtvoetige melodieën en aangrijpende blazersklanken. Dankzij de voordrachtkunst van Beasley en de enorme flexibiliteit van de blazers werd het een hit. Inmiddels zijn Beasley en Morini algemeen geaccepteerd en worden ze zelfs beschouwd als musici die veel luisteraars dichter bij de oude muziek hebben gebracht. Vandaar dat het begin dit jaar tijd was om Una Odissea nog eens dunnetjes over te doen. De andere helft van de tandem waar de faam van Homerus op stoelt, de Ilias, werd de inspiratiebron voor Una Iliade. Marco Beasley zorgde opnieuw voor de tekst en Guido Morini voor de muziek. En de toverformule deed wederom zijn werk. Magische noten zijn het, vol leed, drama en avontuur, meesterlijk en aanstekelijk vertolkt door het onweerstaanbare Hilliard Ensemble, de immer dramatische stem van Beasley en natuurlijk de schitterende blazers. Oud? Klassiek? Volksmuziek? Jazz misschien? Het is er allemaal en het doet er niet toe. ‘Ik hou er niet van om vast te zitten in hokjes’, zei Bart Schneemann, hoboist en artistiek leider van het NBE, al eens. ‘Muziek is muziek. Ik kom er steeds meer achter hoe idioot het is om klassieke muziek te isoleren. De kracht van muziek is de kwaliteit, ongeacht het genre. Laatst speelde de ud-speler Driss el Maloumi in een van onze programma’s een traditionele ud-solo uit Marokko. Daar zat alles in, het is minstens zo rijk als een Mahlersymfonie. Wij hebben als musici de bevoorrechte positie dat we alle vormen en soorten muziek kunnen spelen, dus waarom zouden we het laten? Ik snap niet dat mensen zich kunnen beperken tot een zeer krappe periode uit de geschiedenis en daar niets anders mee doen dan de muziek reproduceren. Ik vind het juist spannend om mooie programma’s te maken, dwarsverbanden te leggen, onszelf uit te dagen en grenzen op te zoeken.’ En daarom hebben Beasley, Morini en het Nederlands Blazers Ensemble elkaar wederom gevonden. En daarom is ook deze nieuwe cd een schijfje oktober 2009 geworden dat erom schreeuwt stil te worden beluisterd en je mee te voeren op de golven van die wonderbaarlijke tonen naar het menselijk wel en wee van oorlog, vrede, dood, leven en liefde.