4 SONATAS FOR VIOLIN & PIANO

Zefira Valova (violin) & Aapo Häkkinen (piano)

Briljante nieuwe opnamen van Schuberts muziek voor viool en piano door twee kopstukken uit de Finse muziekinstrumentenwereld.

De Bulgaarse violiste Zefira Valova studeerde af aan het Nationaal Conservatorium in haar geboortestad Sofia voordat ze zich specialiseerde in de studie van barokviool bij Lucy van Dael. In haar thuisland richtte ze het enige jaarlijkse festival voor oude muziek in Bulgarije op (Sofia Baroque Arts Festival) en is ze een veelgevraagd soliste en gastdirigent van het Helsinki Baroque Orchestra onder leiding van diens oprichter, Aapo Häkkinen, die ditmaal het dirigeerpodium verruilt voor een zachte, sonore fortepiano van Weense makelij uit 1820 - ideaal voor het repertoire dat voor ons ligt. Samen vormen zij een levendig en gevoelig partnerschap, dat gekenmerkt wordt door het spelen van deze jeugdige werken in concert.

Franz Schubert (1797-1828) was pas 19 toen hij in het voorjaar van 1816 een sonate-trio schreef, maar hij had al vier symfonieën op zijn naam staan, alsmede meesterwerken uit het lied zoals Gretchen am Spinnrade en Erlkönig. Zoals zoveel van zijn muziek werden ze pas na zijn dood gepubliceerd, toen ze zowel een misleidend opusnummer (Op. 137) als een misleidende titel kregen, want de verkleinwoordelijke "sonatina" nomenclatuur getuigt van weinig respect voor Schuberts verbeeldingskracht en zijn omgang met de vorm.

Technisch ligt het trio binnen het bereik van amateurspelers van beide instrumenten, hoewel het veeleisender is voor de pianist. Dit betrekkelijke gemak van uitvoering hoeft de verrukkelijke melodieën van het tweede werk in de verzameling, D385, of de diep gevoelde harmonieën die uitmonden in een elegische finale, niet te verhullen. Ter vergelijking: D384 is een werk met een sprankelend goed humeur, melodisch doet het denken aan Mozart en het is gezegend met een schijnbaar moeiteloze charme.

D408, in de turbulente Erlkönig-sleutel van G-klein, richt het oor van de luisteraar in de richting van Beethoven, hoewel de indringende openingsmelodie duidelijk de stem van Schubert spreekt. De drie "sonatina's" worden echter enigszins overschaduwd door de Sonate D574 uit de zomer van het volgende jaar, 1817, die een van de meest geïnspireerde producties is, zelfs van Schuberts wonderbaarlijke jeugd. Terwijl grote violisten als Josef Suk en Arthur Grumiaux zich ooit over deze werken ontfermden, zijn ze de laatste jaren betrekkelijk verwaarloosd, wat deze nieuwe opname met de instrumenten en technieken van Schuberts tijd des te welkomer maakt.

- Van maart 1816 tot augustus 1817 componeerde Franz Schubert vier vioolsonates. Alle vier werden na de dood van de componist gepubliceerd: de eerste drie, D384, 385 en 408, als sonatina's in 1836 (Op. posth. 137), en de laatste, D574, als duo in 1851 (Op. posth. 162). De sonates ademen een intieme sfeer uit die geen virtuoze bravoure vergt van hun vertolkers, maar altijd het stempel draagt van het genie van hun componist, zijn unieke gave voor melodie en harmonie.

- Gedurende zeven opeenvolgende seizoenen was zij concertmeester van het European Union Baroque Orchestra onder leiding van Lars Ulrik Mortensen, Ton Koopman, Roy Goodman en Petra Müllejans. Van 2011 tot 2015 trad ze op als soliste en concertmeester van Il Pomo d'Oro en Les Ambassadeurs, en als orkestlid werkte ze samen met het Orkest van de Verlichting, Chambre Philharmonique, B'Rock, Les Musiciens de Saint-Julien en Cordevento.

- De Finse toetsenist Aapo Häkkinen studeerde in Helsinki. Hij had ook het geluk gulle begeleiding en aanmoediging te ontvangen van Gustav Leonhardt. Hij ontwikkelde een succesvolle carrière als klavecinist en dirigent en is artistiek directeur van het Helsinki Baroque Orchestra.

Schubert:
 Grand Duo for Violin and Piano in A Major, D574
 Sonata (Sonatina) for violin & piano in A minor, D385 (Op. posth. 137 No. 2)
 Sonata (Sonatina) for violin & piano in D major, D384 (Op. posth. 137 No. 1)
 Sonatina (Sonatina) in G minor, D408 (Op. posth. 137 No. 3)