Schumann Liederkreis Op.24/Kernerlieder

Matthias Goerne (bass-baritone) & Leif Ove Andsnes (piano)

Natuurlijk had Schumann in de periode vóór 1840 - het jaar waarin hij 30 werd - al een aantal grotere werken gecomponeerd, zij het vrijwel uitsluitend voor piano. In dat jaar wijdde hij zich echter aan het schrijven van liedjes met een intensiteit die alleen verklaard kan worden door een buitengewone biografische context en zijn unieke persoonlijkheid. In die tijd was hij verwikkeld in een bitter juridisch geschil, waarbij hij toestemming hoopte te krijgen om te trouwen met Clara Wieck, de dochter van zijn vroegere pianoleraar; Clara had al vroeg naam gemaakt als pianistisch wonderkind en hij was verliefd op haar geworden, maar haar vader verzette zich hevig tegen de verbintenis. Dit onopgeloste conflict, alsmede de tijdelijke scheiding op initiatief van Clara's vader, dreven Schumann in een geheel nieuwe creatieve fase - het immens productieve "Liederjahr". Voor Clara in de rol van zijn "verre geliefde" componeerde hij niet minder dan 150 liederen binnen één jaar (1840), waaronder het alom bekende Dichterliebe op. 48 en de twee cycli Liederkreis op. 24 en Kernerlieder op. 35, hier subliem gepresenteerd door Matthias Goerne en Leif Ove Andsnes.

Schumann:
 Liederkreis, Op. 24
 12 Gedichte von Justinus Kerner Op. 35

"Vechtend met zijn intense liefdesgevoelens voor Clara Wieck nam Robert Schumann negen gedichten uit Heinrich Heines Junge Leiden en zette deze op muziek als de Liederkreis opus 24, een reeks liederen vol natuursymboliek en sehnsucht. De twaalf liederen op teksten van Justinus Kerner, de Kerner-Lieder opus 35, gaan door op deze onderwerpen en leggen daarbij de connectie tussen natuurverschijnselen en het innerlijk van de mens. Op de pianist wordt een beroep gedaan om deze natuur voor ons op te roepen en tegelijkertijd een band te scheppen met wat de zangstem ons vertelt. Daarin slaagt Leif Ove Andsnes buitengewoon goed: hij maakt van elk lied een muzikaal gedicht met zangstem, plaatst ons in het juiste decor en suggereert waar nodig dat we niet alleen naar de buitenkant der dingen, maar ook in het innerlijk van de zingende ik-persoon staren. Matthias Goerne heeft de kracht om de pre-wagneriaanse uitbarstingen in de muziek ongeforceerd te attaqueren, brengt duisternis aan waar duisternis moet zijn en kan soms met verbazingwekkende lichtheid en tederheid te werk gaan. Zijn aanpak is hier en daar misschien een tikje ruig, maar met Andsnes brengt hij een recital dat niet een verkrampt, keurig recital is, maar een rijk geschakeerd psychologisch portret."
Klassieke Zaken Magazine 3-2019

"There’s hardly an abrupt, harsh moment throughout. But Heinrich Heine’s suffering-infused words need more risk, edge and ugliness…In other words – not revelatory or devastating, but beautifully polished music-making."
BBC Music Magazine - August 2019 (Performance ****) / (Recording *****)

Met Liederkreis op.24 schreef Schumann zijn eerste liedcyclus, een genre waarvoor hij voorbestemd leek. Want Schumann had al enkele cycli voor de piano gecomponeerd, en hij kende de vocale cycli van Beethoven en Schubert tot in het kleinste detail. Deze Liederkreis, op gedichten van Heine, is één grote, vlammende liefdesverklaring aan zijn verloofde Clara. Met zijn unieke, diepe en wendbare stem vat bariton Matthias Goerne feilloos elke emotie in deze negen liederen: de passie, de koortsige onrust, de vreugde, de wrange humor, de (wan)hoop. Goerne heeft zich altijd al door uitstekende begeleiders weten te omringen. Hier is dat, met een gevoelige en poëtische Leif Ove Andsnes, niet anders. Wat een luxe, deze twee samen! Het andere grote werk op deze prachtige lied-cd, uit hetzelfde jaar 1840, zijn de twaalf meer verhalende en misschien nog altijd wat ondergewaardeerde liederen op gedichten van Justinus Kerner. Centraal in deze ‘suite van liederen’, zoals Schumann ze zelf omschreef, staat de band tussen de mens en de natuur."
Bart Tijskens - Klara's oordeel *****

"Goernes benadering van Schumanns heerlijke liederen (wat een harmonische rijkdom!) kan bijna niet intiemer en zijn muzikale woordbegrip is onnavolgbaar. Zijn leermeester Fischer-Dieskau zou trots op hem zijn geweest!"
ZING Magazine 89 - *****