Symphonie Fantastique

Les Siècles, François-Xavier Roth

Hoewel Beethoven een voorloper had gecreëerd met zijn 6e Symfonie, de Pastorale, die in 1808 in première ging, wordt Berlioz beschouwd als de uitvinder van de programmamuziek met de Symphonie fantastique uit 1830. Zijn muziekdrama met de oorspronkelijke titel "Episode uit het leven van een kunstenaar, fantastische symfonie in vijf delen" is verdeeld in vijf delen naar analogie van de vijf bedrijven van een klassiek drama. Daarin gebruikt Berlioz instrumenten die tot dan toe waren voorbehouden aan het opera-orkest, geeft hij elk deel een titel, publiceert hij een programmatekst waarin hij de inhoud van elk deel beschrijft, en gebruikt hij een steeds terugkerend thema dat hij "idée fixe" noemt en waarmee hij de door hem aanbeden actrice Harriet Smithson uitbeeldt, die vijf jaar later zijn vrouw wordt.

De nieuwe opname met François-Xavier Roth en Les Siècles is gebaseerd op de meest nauwgezette studie van de bronnen, met inbegrip van de talrijke correcties van de componist. Het profiteert van de jarenlange ervaring van de musici met de historische instrumenten van de 19e eeuw en gebruikt de kerkklok van Berlioz' geboorteplaats La Côte-Saint-André voor de peal in het vijfde deel, de heksensabbat. De Symphonie fantastique bevat motieven uit Berlioz' vroege operapoging Les Francs-juges, waarvan de enige overgeleverde ouverture ook hier te horen is. Roth behoudt zelfs in de wildste storm het overzicht, vormt nauwkeurig, doseert overtuigend, coördineert de ritmes met dramatische flair. En zijn muzikanten zijn in topvorm. Dit stelt nieuwe normen. Sterk aanbevolen!

Berlioz: (live)
 Symphonie fantastique, Op. 14
 Les Francs-juges Overture, Op. 3

"Muziek die verhaalt en uitbeeldt, ultieme programmamuziek. De Symphonie fantastique, een verklanking van het liefdesleven van Berlioz, is eerder een kolossaal symfonisch gedicht dan een symfonie. Dat geeft veel vrijheid aan de dirigent, die op deze superromantische muziek zijn verbeeldingskracht kan botvieren. Berlioz laat daartoe voldoende vrijheid in de partituur: overdrijven mag. François-Xavier Roth en zijn orkest Les Siècles kiezen voor dit zwoele, pathetische, van gevoelserupties doortrokken werk toch voor een tamelijk down-to-earth benadering. Romantische clichés, zoals meeslepende ritenuti en tempofluctuaties, laten ze achterwege. De dynamische contrasten zijn daarentegen des te geprononceerder, de climaxen zijn huiveringwekkend. De mooi gebalanceerde opname maakt de kleuren doorzichtig en sprankelend, en de dissonanten schrijnender dan we gewend zijn - ook al omdat op ‘period instruments’ wordt gespeeld. Een aardige vondst was het om de ouverture Les Franc-Juges als toetje mee te geven. Thema’s uit die doodgeboren opera gaf Berlioz namelijk een plaats in zijn Fantastique, zodat de oplettende luisteraar er een zoekplaatje van kan maken. Dat is trouwens binnen de symfonie ook mogelijk, want Berlioz geeft daar de hoofdpersonen een eigen muzikaal motief, waardoor bij de luisteraar de ratio wordt geprikkeld."
Klassieke Zaken Magazine 6-2019

"The success of this account is not just through the conductor’s close study of the autograph manuscript. Roth seems to have an emotional hotline to Berlioz, alive to every twist and turn of the composer’s fevered passions."
Gramophone Magazine - December 2019

"This superb recording further confirms, if it were necessary, that performing such music with contemporary instruments, but strings and no vibrato anywhere is far more than an exercise in scholarship. What the result may lack in weight and density is more than made up for by the gain in clarity and élan. François-Xavier Roth is particularly attentive to the latter, not stinting on the sforzandos."
BBC Music Magazine - February 2020 *****

"There’s an air of lightness and brightness that is very appealing, but it took Roth’s imagination to provide the interpretation that makes everything seem so revealing.Already one can say that this is the best thing to happen to Berlioz since Colin Davis made his reputation with superb recordings of all the major works. Strongly recommended."
Fanfare - May/June 2020