Gablenz & Paderewski: Piano Concertos

Jonathan Plowright (piano) & BBC Scottish Symphony Orchestra, Lukasz Borowicz

De 83ste aflevering van de HYPERION-reeks "Het romantische pianoconcert" is gewijd aan twee Poolse componisten. Men kan niet over het hoofd zien dat de twee kunstenaars zeer verschillend worden beschouwd. De ene, Jerzy Gablenz (1888-1937), is vrijwel onbekend, terwijl de andere, Ignaz Paderewski (1860-1941), in de eerste vier decennia van de vorige eeuw een van de beroemdste persoonlijkheden ter wereld was als gevierd virtuoos en de eerste minister-president van de pas opgerichte Republiek Polen.

Dat Gablenz zo weinig bekendheid genoot, zou te maken kunnen hebben met het feit dat hij, ondanks zijn grote muzikale talent (hij was onder meer een virtuoos fluitist), niet het beroep van musicus op zich nam, maar na een rechtenstudie de azijn- en mosterdfabriek van zijn vader moest overnemen, die vanaf dat moment zijn leven zou beheersen (hij breidde de zaak zelfs uit en voegde de fabricage van augurkenconserven aan het assortiment toe). Het Pianoconcert in D-groot werd voltooid in 1926, maar ging pas in 1977 in première in Mexico, waar een van zijn zonen zich had gevestigd. Jonathan Plowright vindt het concerto zeer effectief, en waardeert vooral de grootse melodieën en de humoristische echo's.

In zijn actieve dagen moest Paderewski zich niet zozeer bezighouden met komkommers als wel met de Poolse zaak, die hij weliswaar met veel succes verdedigde en combineerde met concertactiviteiten. De titel van de Fantaisie polonaise sur des thèmes originaux op. 19 verwijst duidelijk naar Chopins Polonaise-Fantaisie op. 61 - met dit verschil dat, zoals de Amerikaanse musicoloog Henry E. Krehbiel het treffend formuleerde, "Polonaise in Chopins titel de vorm van zijn compositie bepaalt en Fantaisie deze kwalificeert, terwijl Fantaisie in de titel van de heer Paderewski de vorm van zijn werk bepaalt en Polonaise deze kwalificeert."

Gablenz:
 Piano Concerto in D flat major, Op 25

Paderewski:
 Fantaisie polonaise sur des themes originaux, Op. 19